Τεχνική του Θεάτρου Ταρώ - Άρθρο 1ο - Η μία κάρτα


Αν κάποιος αναζητήσει στο facebook, στα ελληνικά, τη λέξη "ταρώ", οι πρώτες σελίδες, που θα εμφανιστούν αφορούν κατά κύριο λόγο την "Ταρωμαντεία". Εδώ και κάποιο διάστημα, μπορεί και να προσέξει τη σελίδα "Τεχνική του Θεάτρου Ταρώ", που δημιουργήθηκε για να παρουσιάζονται κυρίως οι ασκήσεις και το υλικό, που προκύπτει από κάθε εργαστήρι. Αλλά και σχετικά άρθρα, όπως το συγκεκριμένο και γενικά χρήσιμο υλικό γύρω από το Θέατρο Ταρώ.

Προσωπικά τον όρο "τεχνική" τον βρίσκω πολύ περιοριστικό και όχι ακριβή γιατί τα εργαστήρια επηρεάζονται από την αισθητική, τις δυνατότητες, τη γνώση, ή και την αντίληψη, καθώς και άλλα στοιχεία του κάθε εκπαιδευτή/συντονιστή. Επιπλέον, είναι σημαντικό η κάθε "τεχνική" να προσαρμόζεται στις ανάγκες ή στις προϋποθέσεις του κάθε εργαστηρίου είτε πρόκειται για κάτι απλά εισαγωγικό λίγων ωρών, είτε περισσότερων ωρών, που θα έχει κανείς τη δυνατότητα να δουλέψει διαφορετικές ασκήσεις είτε πρόκειται για εργαστήρι σε συγκεκριμένο έργο, είτε για εμψύχωση της ομάδας, ή ακόμα για βοήθεια σε ηθοποιούς να ανακαλύψουν στοιχεία των ρόλων τους. Ακόμα και το κάθε θεατρικό έργο, που θα κληθεί ο συντονιστής να δουλέψει, θα καθορίσει και θα επηρεάσει την οποιαδήποτε "τεχνική". Δηλαδή, η τεχνική είναι βασικό να εμπεριέχει τον "πειραματισμό" και τη "μεταβλητότητα", πέρα φυσικά από την αγάπη και τη γνώση σε αυτό, που προτείνει ο συντονιστής/εμψυχωτής ως δουλειά/προσέγγιση και μιας μιλάμε για θέατρο, παιχνίδι. 

Αλλά, είναι σημαντικό από την άλλη, ο κάθε ενδιαφερόμενος να καταλαβαίνει περί τίνος πρόκειται, οπότε δόθηκε η ονομασία "Τεχνική του Θεάτρου Ταρώ". Αμέσως, λοιπόν, τίθεται το ερώτημα: "Πως καταφέρνουν οι κάρτες Ταρώ να βοηθήσουν τον κάθε καλλιτέχνη, και στη συγκεκριμένη περίπτωση, ηθοποιούς και σκηνοθέτες να δημιουργήσουν ένα νέο θεατρικό έργο, ή να ετοιμάσουν την παράσταση ενός ήδη υπάρχοντος έργου, σύγχρονου ή μη; Ή να βοηθήσουν την προετοιμασία της ομάδας και οτιδήποτε άλλο περιλαμβάνει η θεατρική εκπαίδευση ή δημιουργία;"

Πρώτα απ' όλα η διαδικασία ξεκινάει με το οπτικό ερέθισμα. Κάθε κάρτα είναι από μόνη της μια ιστορία. Και αυτή η ιστορία είναι ικανή να προκαλέσει τη φαντασία του ηθοποιού ή/και του σκηνοθέτη και να αφηγηθεί μια νέα ιστορία. Σε αυτή τη φάση, δεν είναι απαραίτητη η πλήρης εξοικείωση με τις κάρτες Ταρώ παρά μόνο το να αφεθεί κανείς, ώστε να ενεργοποιηθεί η δημιουργικότητά του. Δεν υπάρχει σωστό ή λάθος. Φυσικά, καθώς κάποιος εξοικειώνεται με τις κάρτες, μαθαίνει, ότι οι κάρτες λειτουργούν και ως αρχέτυπα. Ότι η οποιαδήποτε λεπτομέρεια παίζει ρόλο. Επειδή, όμως, η σωματικότητα του ηθοποιού είναι το βασικότερο, η πρώτη επαφή δεν είναι "εγκεφαλική" ή "θεωρητική". Οι ηθοποιοί εμπνέονται, αυτοσχεδιάζουν, δρουν, ψάχνουν τη σωματικότητα της φιγούρας της κάρτας, που επιλέγουν, επικεντρώνονται στο στοιχείο αυτό, που τους τράβηξε περισσότερο το ενδιαφέρον και επιλέξανε εξ αρχής την κάρτα. Ξεκινάει μια αυθόρμητη "σχέση" εκείνη τη στιγμή και ο συντονιστής φυσικά μπορεί να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες, που θα βοηθήσουν τον αυτοσχεδιασμό.

Ο αυτοσχεδιασμός ξεκινάει και ταυτόχρονα ξεκινάει και το ταξίδι, η σχέση των συμμετεχόντων με τις κάρτες. Όπως και το ταξίδι του Τρελού (η πρώτη κάρτα της μεγάλης Αρκάνας των καρτών Ταρώ, η κάρτα, που δεν έχει νούμερο) προς οποιαδήποτε κατεύθυνση. Όλες οι κατευθύνσεις είναι εφικτές, η φαντασία είναι χωρίς όρια. Δεν μας ενδιαφέρει η κατάληξη, κάθε αυτοσχεδιασμός είναι ευπρόσδεκτος και είναι εν δυνάμει θεατρικό έργο.



Στη συγκεκριμένη άσκηση, λοιπόν, κάθε ηθοποιός επιλέγει μια κάρτα, ετοιμάζει και παρουσιάζει ή καλύτερα αφηγείται την ιστορία του. Το παραπάνω βίντεο είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της δουλειάς της/του ηθοποιού με τη ΜΙΑ κάρτα επιλογής του. Στη συγκεκριμένη περίπτωση ήταν "Το Φεγγάρι" από τις Black Power Tarot, όπου εκτός των άλλων απεικονίζεται το πρόσωπο της Billie Holiday (ιδιαιτερότητα των Black Power Tarot είναι ότι απεικονίζεται ένα τουλάχιστον υπαρκτό πρόσωπο, μια φωτεινή προσωπικότητα της "μαύρης κοινότητας). Χωρίς οποιαδήποτε παρέμβαση, η ηθοποιός αυτοσχεδίασε πάνω σε μια δική της ιστορία, σε ένα δικό της έργο. Αφηγήθηκε την ιστορία της Billie Holiday με έναν πολύ προσωπικό τρόπο. Και αυτό το παιχνίδι, αυτή η σύνθεση προέκυψε από μια και μόνο κάρτα. Εκτός των άλλων, η ίδια ηθοποιός ζωγράφισε και μια δική της εκδοχή της κάρτας, όπου τη βοήθησε στη διαδικασία της προσωπικής της δημιουργίας.

Επίσης, κάθε ηθοποιός, αν χρειαστεί και άλλους ηθοποιούς στην παρουσίαση μπορεί να το ζητήσει. Αν κάποιους από τους συμμετέχοντες του εργαστηρίου δεν είναι ηθοποιός (επαγγελματίας ή ερασιτέχνης) και θέλει να αφηγηθεί την ιστορία χωρίς να παίξει, μπορεί αντίστοιχα να το ζητήσει και ταυτόχρονα μπορεί να επιλέξει κάποιους από τους ηθοποιούς της ομάδας.

Φυσικά, το παιχνίδι με τις κάρτες Ταρώ δεν σταματάει μόνο στη μια κάρτα. Αν προκύψουν δύο κάρτες, ποια είναι η σχέση τους; Είναι φιγούρες σε σύγκρουση ή σε μια συμπληρωματική/υποστηρικτική σχέση; Τι γίνεται με τα ζευγάρια του Ταρώ; Ποια είναι η σχέση της πρώτης δεκάδας της μεγάλης αρκάνας με την αντίστοιχη δεύτερη δεκάδα από το σύνολο των είκοσι-δύο καρτών (21 αριθμοί, μιας και η κάρτα του τρελού είναι χωρίς αριθμό); Πώς όλα τα παραπάνω μας βοηθάνε να δημιουργήσουμε θεατρικές σκηνές, να στήσουμε ένα θεατρικό έργο, να αφηγηθούμε ιστορίες;

Στο επόμενο άρθρο... ;-)


Σχόλια