Τεχνική του Θεάτρου Ταρώ - Άρθρο 4ο - Τα ζευγάρια

Το ζευγάρι της Αυτοκράτειρας και του Αυτοκράτορα από τις Black Power Tarot, δημιουργία του King Khan σε συνεργασία με τον Michael Eaton.

Όπως αναφέρθηκε και σε προηγούμενο άρθρο, μια πολύ βασική σύνδεση των καρτών είναι τα ντουέτα των δύο δεκαδικών σειρών. Δηλαδή, η κάρτα με τον Αριθμό 1 συνδέεται με την κάρτα με τον αριθμό 11, η 2 με τη 12 κ.ο.κ. Όπου μια προσέγγιση, που μπορεί να γίνει είναι να κατανοήσουμε το χαρακτήρα ενός έργου από την κοινωνική του θέση ή status, και αυτό που μπορεί να "κρύβεται" πιο εσωτερικά. Με αυτό τον τρόπο, η/ο ηθοποιός μπορεί να αναζητήσει τον κάθε ρόλο της/ου. Αλλά, και να δει κάτι πέρα από αυτά, που λέει ή εξομολογείται ο χαρακτήρας. Φυσικά, πέρα από τη ψυχολογική προσέγγιση, μπορεί να αποτελέσει ένα βασικό εργαλείο για παιχνίδι και αυτοσχεδιασμούς. 

Αυτό, όμως, που θα προσπαθήσουμε να αναπτύξουμε με το συγκεκριμένο άρθρο είναι τα ζευγάρια του Ταρώ και τον τρόπο, που δουλεύονται στο εργαστήρι μας. Μια σημείωση, που καλό είναι να επαναληφθεί είναι ότι είναι ισάριθμες οι γυναικείες με τις αντρικές φιγούρες, αλλά και το γεγονός ότι δεν υπάρχει κάποιος περιορισμός στο να προσεγγίσει μια γυναίκα μια αντρική φιγούρα και το αντίθετο, αλλά ακόμα και την ανδρόγυνη φιγούρα του διαβόλου. Δεν μας ενδιαφέρουν να προσεγγίσουμε τα στερεότυπα των φύλων, εκτός και αν είναι θέμα του αυτοσχεδιασμού.

Στη Μεγάλη Αρκάνα, λοιπόν, ποια είναι τα αντίστοιχα ζευγάρια, που μπορούμε να βρούμε; Πέρα από την Αυτοκράτειρα με τον Αυτοκράτορα της πάνω φωτογραφίας, έχουμε την Υψηλή Ιέρεια (Πάπισσα) με τον Πάπα (φωτογραφία δεξιά, πάλι από τις Black Power Tarot). Το Φεγγάρι με τον Ήλιο, ο Μάγος με τη Δύναμη (που είναι και ντουέτο των δεκαδικών σειρών), αλλά και στην ίδια λογική, η αντρική φιγούρα από το Άρμα με τη γυναικεία φιγούρα του Άστρου. Αλλά και τη Δικαιοσύνη με τον Ερημίτη, ακόμα και την αντρική φιγούρα του Τρελού με τη θηλυκή φιγούρα του Κόσμου.

Μια βασική άσκηση προετοιμασίας πριν μπούμε στα ζευγάρια των Καρτών είναι μια αγαπημένη άσκηση, που είχα γνωρίσει στα αντίστοιχα εργαστήρια σωματικού θεάτρου από δάσκαλους της ομάδας Complicite, τις Loving Cards. Όπου δίνεται σε κάθε έναν από τις/ους δύο που θα είναι το ζευγάρι του αυτοσχεδιασμού, οι αριθμοί από το 1 μέχρι το 5 (σε κλειστά λευκά χαρτιά, που δεν μπορούν να δουν το νούμερο πριν το επιλέξουν), όπου το 1 εκπροσωπεί αν όχι το μίσος, την πλήρη δυσαρέσκεια, που προκαλεί ο ένας στη/ον σύντροφό της/ου και το πέντε να αντιπροσωπεύει το μεγάλο πάθος, τον έρωτα. Φυσικά, στην εξέλιξη του συγκεκριμένου αυτοσχεδιασμού, μπορούν να συμμετάσχουν και άλλα άτομα, όπου κάθε συμμετέχων επιλέγει ένα νούμερο για κάθε έναν από τους συμμετέχοντες. Κάτι, που οδηγεί τις περισσότερες φορές σε πολύ διασκεδαστικούς αυτοσχεδιασμούς.

Αφού γίνουν αρκετοί αυτοσχεδιασμοί με τις Loving Cards, και λειτουργήσουν ως ένα καλό μεταβατικό εργαλείο σε αυτοσχεδιασμούς γύρω από τις σχέσεις ενός ζευγαριού, που όμως απλά η/ο ηθοποιός "υπηρετεί" ένα νούμερο και δεν προσεγγίζουμε "ψυχολογικά" τη σχέση ενός ζευγαριού, περνάμε στις κάρτες Ταρώ. Όπου οι ηθοποιοί σε ζευγάρια επιλέγουν το αντίστοιχο ζευγάρι των καρτών. Εκτός της εξήγησης, που δίνεται για την πιθανή σχέση, που έχουν οι δυο κάρτες μεταξύ τους, υπάρχει ένα ενδιαφέρον στοιχείο, που χρησιμοποιείται στον αυτοσχεδιασμό. Με βάση τον τρόπο, που είναι τοποθετημένες οι κάρτες, δηλαδή, ποια προηγείται ποιας, η σχέση είναι είτε αγάπης και πάθους είτε συγκρουσιακή. Οπότε στον αυτοσχεδιασμό καλούνται οι συμμετέχοντες να ξεκινήσουν από τη σύγκρουση και κάποια στιγμή να βρούν το κοινό σημείο, που θα αλλάξουν και θα συνειδητοποιήσουν την αγάπη, που έχει ο ένας για τον άλλον. Αν επιθυμούν την αντίθετη αρχή/ολοκλήρωση είναι στην ευχέρειά τους. 

Πριν δούμε αυτή όμως την ιδιαιτερότητα των καρτών Ταρώ, και πως οδηγούν στους θεατρικούς αυτοσχεδιασμούς και το θεατρικό παιχνίδι, καλό είναι να γίνει μια αντίστοιχη σημείωση. Ότι πέρα από τους βασικούς παραπάνω συνδυασμούς, συνδυασμοί γίνονται με όλες τις παραπάνω φιγούρες, δηλαδή ο Μάγος με τη Δικαιοσύνη, ο Ερημίτης με τον Πάπα, ο Αυτοκράτορας με τον Κόσμο κ.ο.κ. Ή να υπάρχει το ζευγάρι και να εισέλθει στη σχέση ένα τρίτο άτομο, που θα έχει κάποια αντίστοιχη σχέση με κάθε μία από τις κάρτες, τους δυο συμμετέχοντες, δηλαδή, που έχουν επιλέξει τις δικές τους κάρτες ο καθένας. Για παράδειγμα η αντρική φιγούρα του Άρματος με το ζευγάρι του Φεγγαριού και του Ήλιου.

Η παρακάτω ανάλυση θα χρησιμοποιήσει μόνο ένα από τα παραδείγματα των ζευγαριών Ταρώ, αυτό της σχέσης της κάρτας του Τρελού και της κάρτας του Κόσμου. Για να μπορέσουμε να δούμε πως μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα αντίστοιχο ζευγάρι, όχι απαραίτητα αρχετυπικό ή συμβολικό. Δυο κανονικούς ανθρώπους, δυο ανθρώπινους χαρακτήρες.

Και ξεκινάμε με την παραπάνω σειρά, όπου η κάρτα του Τρελού προηγείται αυτής του Κόσμου. Ο Τρελός κατευθύνεται προς τη γυναίκα του Κόσμου. Έχοντας μαζί του ένα μεγάλο δοχείο (ίσως και μουσικό όργανο ακόμα), αλλά και το μικρόφωνο για να τη συνοδεύσει στο τραγούδι. Στον Τρελό (σε μια γενική προσέγγιση), απεικονίζεται ο άνθρωπος, που απελευθερώνεται από τα βάρη του και προχωράει προς οποιαδήποτε κατεύθυνση, εφόσον όλοι οι δρόμοι για αυτόν είναι ανοιχτοί να τους ακολουθήσει. Με τη συγκεκριμένη σχέση με τον Κόσμο, ουσιαστικά συμπληρώνονται πλήρως, όπου προσφέρει το μεγάλο του δοχείο για να δεχθεί τα τέσσερα θεμελιώδη στοιχεία όπως απεικονίζονται στις τέσσερις γωνίες της Κάρτας του Κόσμου (Άγγελος, Αετός, Λιοντάρι, και το τέταρτο ζώο, που μπορεί να είναι Ταύρος, βόδι ή και άλογο) και συμβολίζουν την συναισθηματική ολοκλήρωση, την πνευματική, το σεξ, αλλά και το σώμα. Όπου μέσα στον πυρήνα, σε αυτό το γαλάζιο στεφάνι, βρίσκεται η γυναίκα. Βρίσκει ο ένας στον άλλον δηλαδή τον ιδανικό σύντροφο.

Στην αντίθετη σειρά όμως, έχουμε μια εντελώς διαφορετική κατάσταση. Η γυναίκα είναι εγκλωβισμένη, κοιτώντας μόνο στο παρελθόν της χωρίς να έχει μέλλον, έχοντας περάσει και μια τραυματική εμπειρία. Ενώ ο άντρας, νιώθοντας ότι η συγκεκριμένη σχέση δεν του ταιριάζει, αποφασίζει να φύγει. Αλλά χωρίς να ξέρει που ακριβώς να πάει, με τον κίνδυνο είτε να γυρνάει γύρω από τον εαυτό του ή ακόμα και να χαθεί.

Οι συμμετέχοντες στον αυτοσχεδιασμό είναι ελεύθεροι να προσεγγίσουν τις παραπάνω πληροφορίες όπως επιθυμούν, και δεν υπάρχει οποιοσδήποτε περιορισμός, σωστό ή λάθος το πως θα ερμηνεύσουν προσωπικά τις συγκεκριμένες κάρτες. Σκοπός είναι η ελεύθερη δημιουργικότητα και θεατρικά κανείς μπορεί να παίξει όπως ακριβώς θέλει, μιας και το παιχνίδι είναι το βασικό στοιχείο του συγκεκριμένου εργαστηρίου.

Σημειώσεις

1. Μια βασική πηγή αναζήτησης πληροφοριών, όπου ήταν και το αρχικό μου εργαλείο κατανόησης των καρτών Ταρώ, είναι το βιβλίο των Alejandro Jodorowsky και Marianne Costa, "The Way of TAROT, The Spiritual Teacher in the Cards".
2. Στο συγκεκριμένο άρθρο χρησιμοποιήθηκαν κάρτες από τις Black Power Tarot, μια από τις τρεις κάρτες Ταρώ, που χρησιμοποιούνται στα εργαστήρια. Φυσικά, οι Tarot De Marseille είναι οι βασικότερες, καθώς και οι ρώσικες θεατρικές κάρτες Ταρώ.
3. Οι φιγούρες στις Black Power Tarot απεικονίζουν σημαντικές και φωτεινές προσωπικότητες της Αφρο-αμερικάνικης κοινότητας. Αναφορικά, οι Erykah Badu, Nina Simone, Richard Pryor, James Brown και αρκετοί άλλοι.