ΣΧΟΛΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ (Μέρος 32ο), του Νίκου Τριανταφυλλόπουλου

Θερμή παράκληση προς τους αναγνώστες και μαθητές της σχολής. Πριν διαβάσετε το σημερινό κείμενο, κρατείστε ενός λεπτού σιγή,  για ένα ασύγκριτο ανθρώπινο πνεύμα που έφυγε πρόσφατα, για το αιώνιο ταξίδι. 

GABRIEL GARCIA MARQUEZ (1927-2014) 

...then she looked at her mother with her heart in shreds. Pura Vicario had finished drinking, dried her lips on her sleeve and smile at her from the bar with her new glasses. In that smile, for the first time since her birth, Angela Vicario saw her as she was: a poor woman devoted to the cult of her defects. Chronicle of a death foretold

With these reflections, and several others, I had finished a first draft of my column when the August sun exploded among the almond trees in the park, and the riverboat that carried the mail, a week late because of the drought, came bellowing into the port canal. I thought: My ninetieth birthday is arriving. I'll never know why, and don't pretend to, but it was under the magical effect of that devastating evocation that I decided to call Rosa Cabarcas for help in celebrating my birthday with a libertine night. I'd spent years at holy peace with my body, devoting my time to the erratic rereading of my classic sand to my private programs of concert music, but my desire that day was so urgent it seemed like a message from God. Memories of my melancholy whores

The inspector, astonished at his own impertinence, attempted to make excuses for him. "I understood this man was a saint, " he said. "Something even rarer, " said Dr. Urbino. "An atheistic saint. Love in the time of cholera

In the center of the courtyard we saw the baptismal font where more than five generations had been christened with martial sacraments, and among the camellias and butterflies we saw the berlin from stirring days, the wagon from the time of the plague, the coach from the year of the comet, the hearse from progress in order, the sleep-walking limousine of the first century of peace, all in good shape under the dusty cobwebs and all painted with the colors of the flag. The Autumn of the Patriarch

He found an enormous old umbrella in the trunk. His wife had won it in a raffle held to collect funds for the colonel’s party. That same night they had attended an outdoor show which was not interrupted despite the rain. The colonel, his wife, and their son, Agustin – who was then eight- watched the show until the end, seated under the umbrella. Now Agustin was dead and the bright satin material had been eaten away by the months. ‘’ Look what’s left of our circus clown’s umbrella’’ said the colonel with one of his old phrases. Above his head a mysterious system of little metal rods opened. ‘’The only thing it’s good for now is to count the stars’’. No one writes to the colonel

One never quite stops believing, some doubt remains forever. Of love and other demons

“Tell me something, old friend: why are you fighting?". What other reason could there be?" Colonel Gerineldo Marquez answered. "For the great Liberal party." "You're lucky because you know why", he answered. "As far as I'm concerned, I've come to realize only just now that I'm fighting because of pride." That's bad," Colonel Gerineldo Marquez said. Colonel Aureliano Buendia was amused at his alarm. "Naturally," he said. "But in any case, it's better than not knowing why you're fighting." He looked him in the eyes and added with a smile: Or fighting, like you, for something that doesn't have any meaning for anyone.” One hundred years of solitude

‘’The ending of sorrow is the understanding of the fact from moment to moment” Krishnamurti 

 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΟΙΝΟΥ (συνέχεια)

176. Ερώτηση: Είναι δυνατόν, ο άνθρωπος να ζει ψυχολογικά σε μια βίαιη κοινωνία και ταυτόχρονα να καθαρίσει τη βία από μέσα του; 

 

Η συντριπτική πλειοψηφία, έχει αποδεχτεί τη βία ως τρόπο ζωής. Δια μέσου των αιώνων, καταφέραμε  να διδαχτούμε ότι πρέπει να χτίσουμε περισσότερα εμπόδια και φράγματα μεταξύ μας. Οι άνθρωποι είμαστε πραγματικά ανόητες υπάρξεις. Θέλουμε να απαλλαγούμε από τη βία, από κάθε μορφή της, αλλά πως θα γίνει να την διαγράψουμε κάτω από όλες αυτές τις αντίξοες συνθήκες; Ίσως να μπορούσαμε να μετασχηματίσουμε τους εαυτούς μας αργά. Ίσως να μπορούσαμε να ζητήσουμε τη βοήθεια ειδικών, όμως ποιοι είναι ειδικοί; Ακούγεται καλύτερη λύση, να ζούμε λίγο πιο ήσυχα, χωρίς τυμπανοκρουσίες, να δείχνουμε στον διπλανό μας λίγο περισσότερη στοργή. Να προχωράμε με κοφτερό μυαλό, να αναλύουμε με την έννοια της εμβάθυνσης, και δια μέσου μιας τέτοιας ποιότητας, προσοχής, αυτοβελτίωσης, να δούμε όλο το σκηνικό με μια ματιά. Ότι άσχημο έχουμε χτίσει μέχρι σήμερα, σε μια στιγμή μέσα να το διαλύσουμε. Η διαύγεια έρχεται όταν έχουμε δει όλες τις λεπτομέρειες. Πόσους αιώνες χρειαζόμαστε ακόμη; 

177. Ερώτηση: Όμως η βία προβάλλεται συνεχώς. Πως μπορούμε να κλείσουμε τις αισθήσεις μας απέναντι στα ερεθίσματα βίας και να πούμε ότι θα ζήσουμε ειρηνικά; 

Το πρόβλημα της βίας, είναι εκεί έξω ή εδώ μέσα; Θέλεις να λύσεις το πρόβλημα έξω, ή αναρωτιέσαι πως θα σταματήσεις εσύ ο ίδιος; Έπειτα μπορείς να πεις, ότι  υπάρχει έμφυτη βία στον κόσμο άρα πως θα μπορέσω να ζήσω σε αυτόν; Αν κάνεις στον εαυτό σου την τελευταία ερώτηση, σημαίνει ότι ψάχνεις ξανά για αποκούμπι, ότι δεν σε ενδιαφέρει ειλικρινά να σταματήσει η βία. Είναι ακριβώς το αντίθετο:  όταν ζεις  ειρηνικά, δεν έχεις κανένα απολύτως πρόβλημα απέναντι στον σκληρό κόσμο. 

Προσπαθούμε να κατανοήσουμε τη βία ως κάτι δεδομένο κι όχι ως ιδέα. Για να διαπεράσουμε το θέμα της βίας, πρέπει να είμαστε ανοιχτοί, ευαίσθητοι, τρωτοί. Να εκθέσουμε τον εαυτό μας σε συνεχή εξερεύνηση, στρώμα με στρώμα και να βρούμε σημάδια που υποδηλώνουν ή φωνάζουν ότι είμαστε βίαιοι. Να αποκτήσουμε εμπειρία, να κατανοήσουμε να πούμε στον εαυτό μας "δεν θέλω να δημιουργήσω καινούρια σύνορα και διαχωρισμούς όπως αυτοί εκφράζονται δια μέσω καθημερινού πολέμου, αλλά να κατανοήσω την επιθετικότητα του ανθρώπου που είναι ένα ζωώδες ένστικτο". 

Βία δεν σημαίνει μόνο να σκοτώνεις κάποιον. Υπάρχει λεκτική βία, όταν αποδίδουμε ένα βαρύ χαρακτηρισμό, όταν χειρονομούμε για να διώξουμε κάποιον, όταν υποβαθμίζουμε, όταν θυμώνουμε για κάτι ανάξιο, όταν απαξιώνουμε κάποια φυλή ή πρόσωπο. Ακόμη και το να πούμε ότι αυτός είναι Ευρωπαίος ή Ασιάτης, ή Αφρικανός είναι κι αυτό μια μορφή βίας, διαχωρίζουμε τους ανθρώπους σε κατηγορίες και την ίδια στιγμή διαχωρίζουμε τον εαυτό μας από τον υπόλοιπο κόσμο. Αυτοί οι διαχωρισμοί, αναδύονται δια μέσου πίστης, εθνικότητας, παράδοσης, θρησκείας, και ανατρέφουν σπόρους βίας. Ένας άνθρωπος που αναζητεί να καταλάβει και να ξεριζώσει τη βία, δεν ανήκει σε καμία χώρα, καμία θρησκεία, κανένα πολιτικό κόμμα, σε κανένα ξεχωριστό σύστημα. Είναι κάτοικος της γης και όταν σηκώνει το κεφάλι του βλέπει τον ίδιο ουρανό από οποιαδήποτε γωνία της. Νοιάζεται για την κατανόηση του ανθρώπινου είδους. Προστατεύει το δικαίωμα της διαφορετικότητας.  

Υπάρχουν δύο τάσεις, δύο σχολεία όσον αφορά την ανθρώπινη σκέψη περί βίας. Η μία λέει ότι η βία είναι έμφυτη στον άνθρωπο. Η άλλη λέει ότι η βία είναι φυσικό επακόλουθο της κοινωνικής και πολιτιστικής κληρονομιάς του. Το θέμα δεν είναι να επιλέξουμε σε ποια από τις δύο τάσεις ανήκουμε. Το σπουδαίο είναι να δούμε  το γεγονός ότι είμαστε βίαιοι, όχι ο λόγος ή το ερέθισμα. 

178. Ερώτηση: Ο θυμός είναι ο σπόρος που θρέφει τη βία; 

Η συνεθέστερη έκφραση βίας είναι ο θυμός. Όταν κάποιος μας επιτεθεί απαντάμε με θυμό, θέλουμε να προστατεύσουμε τις συνήθειές μας και τη μικροπρεπή γνώμη μας. Αν η γυναίκα μας φύγει με κάποιον άλλον νιώθουμε θυμό, ήταν ιδιοκτησία μας και έφυγε. Όταν κάποιοι μας λένε "σκότωσε για την πατρίδα σου", μας εμφυτεύουν θυμό. Καλή η κακή επιρροή, καλό ή κακό κίνητρο, οτιδήποτε προκαλεί θυμό, είναι κακή επήρεια. 

 Τη στιγμή που προστατεύεις τη θρησκεία σου, ή ένα χρωματιστό κουρέλι που λέγεται σημαία, αυτή η προστασία που κατευθύνεται από συμφέροντα άλλων, υποδηλώνει θυμό. Μπορούμε να κοιτάξουμε στα μάτια το θυμό, χωρίς να ανακατεύσουμε κριτικές, ή ερμηνείες; Από κάποιο μεγάλο θυμό που ξεκινάει ως "προστασία της πατρίδας", ή από κάποιον μικρότερο όπως το να είμαι ανταγωνιστικός προς εσένα;

Το γεγονός είναι πως είμαι μια βίαιη ανθρώπινη ύπαρξη είτε είμαι λευκός, μαύρος, κόκκινος, γκρίζος ή ερυθροκυανός. Αν έχω υψηλή μόρφωση, ή είμαι αγράμματος. Αν έχω κάποια κοινωνική θέση ή είμαι απόκληρος. Ο θυμός δείχνει να είναι κάτι έμφυτο, είναι όμως έτσι; Ούτε φυσικά αναρωτιέμαι αν αυτό το θυμό μου τον μεταβίβασε η κοινωνία, ή ή αδικία που αισθάνομαι για κάτι που δεν πάει καλά. 

Όμως αναρωτιέμαι αν μπορώ να απελευθερωθώ πλήρως. Αν απελευθερωθώ, σημαίνει τα πάντα. Ο θυμός μας διαφθείρει ασταμάτητα. Μας καταστρέφει ατομικά, καταστρέφει τον κόσμο. Οφείλουμε να τον κατανοήσουμε και να βαδίσουμε χωρίς αυτόν. Νιώθουμε υπεύθυνοι για όλη αυτή την βιαιότητα του κόσμου. Αυτή η αίσθηση, το να κατανοήσουμε το θυμό, μας δίνει εκπληκτική ζωτικότητα και πάθος να ανακαλύψουμε τι συμβαίνει. 

Το να είμαστε αρνητικοί απέναντι στον θυμό, είναι ένα καλό πρώτο βήμα. Όχι να τον καταπνίγουμε, ούτε να κρυφτούμε ή να προσποιούμαστε ότι δεν υπάρχει. Αν πούμε απλά δεν τον θέλω, θα έρχεται. Ούτε είναι λύση να λέμε ότι είναι τμήμα της ανθρώπινης ύπαρξης. Πρέπει να τον κοιτάξουμε στα μάτια,να σκάψουμε ενδόμυχα και για να πάμε ενδόμυχα δεν μπορούμε να τον κριτικάρουμε ή να τον καταραστούμε. 

Ο θυμός υπάρχει αιώνες. Συνεχίζουμε να τον καλλιεργούμε με μοντέρνους τρόπους, με τεχνολογία και τεχνογνώση. Καταστρέφουμε τις νέες γενιές, καταστρέφουμε και τον πλανήτη-σπίτι μας, αλλά συνεχίζουμε να κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας. Χρειάζεται να δράσουμε όπως σε άλλες καταστροφές, όπως οι επιδημίες πανούκλας τον μεσαίωνα: να εξαφανίσουμε τις πηγές του θυμού. Οφείλουμε να μάθουμε. Να μάθουμε πως να αντικρύζουμε το θυμό. Πως να αντικρύζουμε τους κοντινούς μας ανθρώπους. Πως να αντικρύζουμε έναν ξένο. Ταυτόχρονα να ανοίγουμε την παρατηρητικότητα μας, να δούμε πως κρίνουμε. Πως κατακρίνουμε. Γιατί το κάνουμε αυτό; Να δούμε μακρύτερα από τη μύτη μας, να ροκανίσουμε την κοινωνική κατασκευή από την οποία προερχόμαστε στο κομμάτι που μας κάνει να κρίνουμε σύμφωνα με πεθαμένες ιδέες. Το να μαθαίνουμε, να ανακαλύπτουμε, σημαίνει ότι αναπτύσσουμε την ικανότητα να εμβαθύνουμε, άρα να ακονίζουμε το εργαλείο που λέγεται μυαλό, να το κάνουμε κοφτερό σαν βελόνα και ανθεκτικό σαν διαμάντι. 

Το να καθόμαστε νωχελικά στον καναπέ περιμένοντας κάποιον να βρει τη λύση, είναι μια μορφή θανάτου. Το να θελήσουμε να αλλάξουμε τους συσχετισμούς στη ζωή μας, πρέπει να είναι στο ίδιο επίπεδο "θέλω" με την πείνα που νιώθουμε για το επόμενο γεύμα μας. Βλέποντας τα τείχη που έχουμε χτίσει γύρω από το νου μας, τα υπερπηδάμε, δεν πέφτουμε πάνω τους να σπάσουμε τα μούτρα μας- θα δούμε, θα μελετήσουμε, θα εμβαθύνουμε, θα φτάσουμε στο σημείο του προβλήματος.  

Ταρατατζούμ, πρρρρρρρρρρρρρρ, κρρρρρρρρ, πιπ πιπ πιπ. 

Κλαπ κλαπ κλαπ κλαπ κλαπ πρρρρρρρρρρρρρρρρρρ 

(μουσική και ήχος από χειροκροτήματα και πορδές).

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ