Το Μικρό Θέατρο Αγρινίου παρουσιάζει "Από πρώτο χέρι - Μια παράσταση για τα καπνά"

Ήθελα να γράψω ένα σχόλιο στο facebook, βάζοντας τη φωτογραφία της παράστασης και λέγοντας "Πρέπει να την δείτε ΟΛΟΙ" ή κάτι παρόμοιο. Από την άλλη σκέφτηκα ότι κάτι τέτοιο θα ήταν ίσως λίγο, και θα ήθελα να κάνω κάτι παραπάνω. Αυτό το "κάτι παραπάνω", που επιτεύχθηκε από τους υπεύθυνους του Μικρού Θεάτρου, τον Δημήτρη, την Κατερίνα, κατά κύριο λόγο, αλλά και τα υπόλοιπα παιδιά, που υποστηρίζουν το συγκεκριμένο χώρο και τις δραστηριότητές του. Και φυσικά το "κάτι παραπάνω" επιτεύχθηκε από τους ίδιους τους συντελεστές της παράστασης, τις τρεις ηθοποιούς, την Φρύνη Θετάκη, Κατερίνα Καραδήμα, Δανάη Σπηλιώτη (σε αλφαβητική σειρά), και τη σκηνοθέτη Γεωργία Μαυραγάνη. Αλλά και τη Λίλη Κυριλή, τον Αντώνη Μίκροβα και τον Δημήτρη Κολοβό.

  

Παραθέτοντας κάποιες πληροφορίες από τα κείμενα του προγράμματος και της διαδικτυακής προώθησης:

Η θεατρική παράσταση «Από πρώτο χέρι», είναι αποτέλεσμα μιας μεγάλης έρευνας των συντελεστών της, που στηρίζεται σε αφηγήσεις καπνεργατών και καλλιεργητών καπνού του Αγρινίου, σε πληροφορίες από το βιβλίο του Ευάγγελου Παπαστράτου «Η δουλειά κι ο κόπος της», σε ιστορικά στοιχεία που προκύπτουν από το ιστορικό δοκίμιο «Καπνεργάτες – οι κυνηγοί του ονείρου» του Αριστείδη Μπαρχαμπά, και σε μια σειρά συναισθηματικών, λογοτεχνικών και μουσικών συνειρμών.

 Δημιουργώντας ένα "ποιητικό ντοκιμαντέρ" που μέσα από το παιχνίδι των τριών ηθοποιών, βιώνουμε σαν θεατές (ή ίσως και σαν μάρτυρες) τις προσωπικές ιστορίες και αγωνίες των ανθρώπων που εργάστηκαν στα χωράφια για την καλλιέργεια του καπνού, αλλά και στα αντίστοιχα εργοστάσια. Και "θυμηθήκαμε". Μνήμες όχι μόνο δικές μας προσωπικές, αλλά των ανθρώπων με τους οποίους έχουμε με κάποιο τρόπο συνδεθεί. Τους προγόνους μας, αλλά και αυτούς, τις ιστορίες των οποίων έχουμε ακούσει σε τραγούδια και έχουμε διαβάσει σε εφημερίδες ή βιβλία.

Αναφορές στο σωματικό θέατρο είτε της σχολής του Jaque Lecoq είτε της κολλεκτίβας Complicite είτε στο "πολιτικό" γερμανικό θέατρο (Brecht, Schaubühne, κλπ.) είτε και στο "φτωχό θέατρο" του Γιερζί Γκροτόφσκι υπάρχουν και ίσως είναι εμφανείς για όσους ασχολούνται με το θέατρο σαν τέχνη. Παρόλα αυτά επιλέγω τη λέξη "παιχνίδι" γιατί ίσως (απλοϊκά το δέχομαι) συμπεριλαμβάνει όλες τις μορφές του θεάτρου. Και οι τρεις ηθοποιοί παίζουν με διαφορετικούς ρόλους, συναισθήματα, καταστάσεις και ιστορίες.

Επιπλέον, είναι μια devised παράσταση, που βασίστηκε σε όλα τα παραπάνω για να πει την ιστορία (storytelling) των καπνών. Προσωπικά σαν θεατής όταν εισέρχομαι σε ένα θέατρο ή έναν χώρο που φιλοξενεί μια παράσταση (το παραδέχομαι πολύ αραιά πλέον) είναι να ακούσω/δω/βιώσω μια ιστορία. Ιστορία που θα ανακατέψει το παρελθόν, τις μνήμες, μαζί με νέες φόρμες θεάτρου και θα με φέρει σαν θεατή στο Τώρα, και θα με βοηθήσει να "καταλάβω" (understand - η αγγλική λέξη περιγράφει πολύ καλύτερα την έννοια της κατανόησης) κάποιες πανανθρώπινες αξίες. 

Και αυτή είναι άλλη μια επιτυχία της συγκεκριμένης παράστασης. Δεν είναι μια παράσταση για τα καπνά, που περιγράφει μόνο κάποιες ιστορίες των ανθρώπων του Αγρινίου με μια "φολκλόρ" διάθεση αν μου επιτρέπεται ο όρος. Είναι μια παράσταση που αφορά τον ίδιο τον Άνθρωπο. 

Όπως μας ενημέρωσαν οι συντελεστές του θεάτρου η παράσταση θα συνεχιστεί στο Αγρίνιο για δύο ακόμα σαββατοκύριακα. Ήδη έχει προγραμματιστεί η φιλοξενία στο Θεατρικό Εργαστήρι Πρέβεζας στα τέλη Απριλίου. Και αναζητείται χώρος-θέατρο και στην Αθήνα. 

Ένα προσωπικό σχόλιο (αν μου επιτρέπεται): Οι συντελεστές της συγκεκριμένης παράστασης δεν θα έπρεπε να αναζητούν χώρο για να φιλοξενηθούν. Οι "scouters"  των θεάτρων της χώρας θα έπρεπε ήδη να έχουν κάνει προτάσεις φιλοξενίας της παράστασης. Αλλά επειδή δυστυχώς scouters στον εγχώριο "θεατρικό αθλητισμό" δεν υπάρχουν και οι υπεύθυνοι των χώρων κοιμούνται, οι προσπάθειες των ομάδων να αναδείξουν τη δουλειά τους είναι σαν το βασανιστήριο του Σίσυφου.

Επειδή το "devised theater" είναι αρκετά διαδεδομένο και στην Ελλάδα τα τελευταία δέκα χρόνια περίπου, θα ήθελα να τονίσω ότι στην παράσταση "Από πρώτο χέρι" το περιεχόμενο, η "ιστορία" είναι εξίσου ισχυρή και σημαντική. Δεν είναι απλά μια παράσταση που έχει βασιστεί σε κάποιους γενικούς αυτοσχεδιασμούς και τεχνικές σωματικού θεάτρου. 

 Επίσης, οι παραστάσεις του "θεάτρου της επινόησης" (devised theater) είναι και "παραστάσεις εν εξελίξει". Προσωπική μου πεποίθηση ότι το ταλέντο των συντελεστών θα συμβάλει και στην περαιτέρω εξέλιξη της παράστασης και του ίδιου του έργου. Μέσα από τις παραστάσεις σε διαφορετικούς χώρους και σε πόλεις εκτός Αγρινίου, θα γίνει ακόμα πιο αισθητή η πανανθρώπινη σημασία του έργου. Αυτό με τη σειρά του θα "μπολιάσει" ακόμα περισσότερο το έργο και θα συμβάλει στην οποιαδήποτε βελτίωσή του.

Τέλος, θα ήθελα να προσθέσω κάποιες ιδέες που δημιουργήθηκαν καθώς παρατηρούσα τη συγκεκριμένη παράσταση. Μου θύμισε την πρώτη παράσταση/έργο της κολλεκτίβας Complicite, A Minute Too Late. Μόλις είχα αυτή την ιδέα μέσα στην παράσταση, σκέφτηκα ότι ήταν επιτυχημένη τελικά η επιλογή των τριών γυναικών να αναλάβουν την εξιστόρηση των καπνών.

Παρότι πολύ επιτυχημένος ο "χαρακτηρισμός" "ποιητικό ντοκιμαντέρ" για την παράσταση, θα προτιμούσα να ακουστούν λιγότερες ηχογραφήσεις συνεντεύξεων των ανθρώπων που εργάστηκαν στα καπνά και κάποια κομμάτια να είναι είτε αφηγήσεις των ηθοποιών είτε αυτοσχεδιασμοί τους. 

Επίσης, θα προτιμούσα κάποιες "μεταμορφώσεις" των ηθοποιών ή αλλαγές σκηνών να γίνονται μπροστά μας και να μετριαστούν (αν είναι εφικτό) κάποιοι έξοδοι-είσοδοι στη σκηνή. Αντίστοιχα και φωτογραφικό υλικό. Καταλαβαίνω, βέβαια ότι το υλικό που είχαν να διαχειριστούν οι συντελεστές ήταν εκπληκτικό, απλά παρουσιάζω μια προσωπική μου ιδέα/πεποίθηση. Αλλά και κάποιες συγκεκριμένες "σωματικές" σκηνές να "επεκταθούν" ακόμα περισσότερο μέσα στη σκηνή.

Τέλος, θα πρότεινα η χρήση του μικροφώνου, να μην γίνει από την αρχή, αλλά καθώς προχωράμε σε μια πιο μεταγενέστερη περίοδο της ιστορίας, με τον ερχομό και της τηλεόρασης στη ζωή μας. Περίοδο που υπήρξε και η τεχνολογική αλλαγή, ώστε να δικαιολογείται καλύτερα η χρήση του μικροφώνου.

Θα το ξαναπώ. ΟΛΟΙ θα πρέπει να την δείτε/βιώσετε αυτή την παράσταση. Μια χειροποίητη παράσταση, με κόπο φτιαγμένη, με αλήθεια και γεμάτη ΖΩΗ. Μας συγκινήσατε σε μια περίοδο που έχουμε ανάγκη την συν-κίνηση. Και αξίζετε πολλά, πάρα πολλά συγχαρητήρια.