ΣΧΟΛΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ (Μέρος 13ο), του Νίκου Τριανταφυλλόπουλου

 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΟΙΝΟΥ (συνέχεια)

82. Ερώτηση: Η σκέψη μπορεί να είναι φωτεινή και σκοτεινή ταυτόχρονα; 

Δεν ξέρουμε να διαχειριζόμαστε τις νευρώσεις μας. Δεν έχουμε μάθει να προχωράμε συνετά με το ψυχικό μας περιεχόμενο. Αν απογυμνώσουμε τις σκέψεις μας, αν κόψουμε τον ομφάλιο λώρο: "μηχανική σκέψη - μηχανική αντίδραση", και δούμε ότι παρουσιάζεται, ως εξέλιξη, έστω ενοχλητική μερικές φορές, αλλά εξέλιξη, οι σκέψεις θα πάψουν να είναι διαπεραστικές, θα παραμένουν ως επιφανειακή ενόχληση, ως σύννεφο που περνάει. Αλλιώς το κτίσιμο των φυλακών "υψίστης ασάφειας" προχωράει: μια ένταση συν μια ένταση ίσον δύο εντάσεις, και πολλές εντάσεις αργότερα. Μια νεύρωση συν μια νεύρωση ίσον δύο νευρώσεις και πολλές νευρώσεις αργότερα. Όταν κάποιος φοβάται το φόβο του, υπάρχουν δύο φόβοι και πολλοί τέτοιοι αργότερα. 

Η σκέψη έχει μια φωτεινή και μία σκοτεινή πλευρά: γιατί να διαλέγουμε πάντα τη σκοτεινή; Τελικά ας μάθουμε να μαλώνουμε με το μυαλό μας πριν κοιτάξουμε πως να το τιθασεύσουμε. Όποιος ακολουθεί το δρόμο της ασάφειας, του φόβου, της νεύρωσης, με εκπαίδευση θα αρχίσει να διαλέγει το άλλο μονοπάτι της σωστής συμπεριφοράς και της ώριμης σκέψης. 

83. Ερώτηση: Τι είναι η πρωταρχική νοημοσύνη;

Ακόμη και στην πιο πυκνή ομίχλη, υπάρχει πάντοτε μια φλέβα διαύγειας. Υπάρχει πάντοτε η πιθανότητα να ταρακουνήσουμε το μυαλό, να το βάλουμε στη σωστή του θέση, να το κάνουμε να διαπεράσει τη ρηχότητα, ώστε να βρούμε εκείνο το σημείο ηρεμίας που μας οδηγεί στην πρωταρχική νοημοσύνη. Η πρωταρχική νοημοσύνη δεν έχει καμία σχέση με πληροφορία, μηχανική γνώση, τεχνική ή συστηματοποιημένη διάνοια. Πρόκειται για καθαρό, ακριβές, αισθητό "βλέπειν". Βλέπω και κατανοώ, άρα διαλύω οποιαδήποτε μορφή αυτο-ψευδαισθήσης, μικροπρέπειας και μηχανικής περιοριστικής συμπεριφοράς. Η πνευματική επαγρύπνηση είναι ένα ιδιαίτερο χάρισμα. Μας βοηθάει να αποκόψουμε τις νοητικές παγίδες που λέγονται ψευδαισθήσεις, να απλώσουμε το πεδίο κατανόησης, ώστε να εξασφαλίσουμε ένα ανοιχτό πεδίο για τη ζωή που τρέχει, να αποκόψουμε και να σβήσουμε τις μηχανικότητες του διαιρεμένου μυαλού, να είμαστε έτοιμοι να δεχτούμε την καθαρή ενέργεια της εξέλιξης, να εκτοπίσουμε τις αρνητικές "σκεπτομορφές", συντηρώντας και δυναμώνοντας τη φωτεινή πλευρά, να συγκεντρωθούμε μεθοδικά στο θεϊκό κέντρο βάρους του εαυτού μας, να ξεριζώσουμε τα ζιζάνια και να απαλλαγούμε από τα πνευματικά δηλητήρια και τις μολύνσεις, να καλοσωρίσουμε την ανόθευτη ενέργεια που θα μας δώσει ισορροπία.

Αναζήτηση και εγκατάσταση στην ηρεμία. Να θυμόμαστε τον εαυτό μας, την καθαρή ύπαρξη. Όταν ρίξουμε άγκυρα στο λιμάνι της ηρεμίας, θα αρχίσουμε να ταξιδεύουμε με άλλα μάτια, θα μεταμορφωθούμε σε κάτι ανώτερο. Γιατί μέχρι τώρα αντί για εξέλιξη και μεταμόρφωση, βιώνουμε παραμόρφωση στους κομματιασμένους καθρέπτες ενός διαιρεμένου μυαλού. Η ηρεμία είναι η μόνη σταθερότητα που μπορεί να υπάρξει, και είναι η σταθερότητα του σύμπαντος. 

84. Ερώτηση: Ανακάλυψα πως όταν βρω μια μέθοδο να θυμάμαι τον εαυτό μου, αυτό μερικές φορές συμβαίνει και άλλες όχι. Πρέπει να βρίσκω συνεχώς μεθόδους για να εντείνω την αυτο-ενθύμηση;

Ας το πάρουμε σαν γεγονός, χωρίς μεγάλη ανάλυση. Οι μέθοδοι δεν γίνεται να δουλεύουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, είναι τμήμα της γεννησιακής μας κατάστασης. Η ζωή τρέχει και εμείς οφείλουμε να τρέξουμε μαζί της. Είναι μια βασική αρχή ολόκληρης της νοητικής και φυσικής μας ζωής. Για να μιλήσουμε γενικά, παρατηρούμε δια μέσου κανονικής αίσθησης μόνο τις αλλαγές στις διάφορες σχέσεις μας. Στις μόνιμες, διαρκείς σχέσεις, δεν το νιώθουμε, το προσέχουμε μόνο στις αλλαγές. Μια λύση είναι να χρησιμοποιούμε ένα είδος συναγερμού, όταν αρχίζει το συνηθισμένο. Αν ρυθμίσουμε το ξυπνητήρι να ακούγεται μόνιμα στο ερέθισμα του συνηθισμένου, θα έχουμε μια μορφή παρατήρησης και σημαίνει ότι μπορούμε να επιλέξουμε αν θα σηκωθούμε ή θα συνεχίσουμε τον ύπνο. 

85. Ερώτηση: Μιλάμε για σωστές συμπεριφορές απέναντι σε αρνητικά αισθήματα. Εννούμε θετικά και αρνητικά, δεχόμαστε ή απορρίπτουμε; 

Μιας και λανθασμένα υπάρχει η εντύπωση πως το "θετικό" είναι πάντα καλό και το "αρνητικό" είναι πάντα κακό, ας πάρουμε τις δύο αυτές λέξεις για να εξηγήσουμε τις κοινές έννοιες, "αποδέχομαι" και "αποδοκιμάζω". Σε κάθε περίπτωση δεν είναι θέμα απόρριψης, είναι θέμα κατανόησης. Μπορούμε να έχουμε σωστή ή λάθος στάση στην αρνητικότητά μας. Μπορούμε να έχουμε στάση αποδοχής σε κάποιες περιπτώσεις και στάση αποδοκιμασίας σε άλλες, επειδή η έλλειψη κατανόησης γεννιέται από το να έχουμε λάθος εντυπώσεις. 

Κάποιοι άνθρωποι τηρούν στάση αποδοκιμασίας σε οτιδήποτε απέναντι στα πάντα και κάποιοι άλλοι προσπαθούν να αναπτύξουν στάση επιδοκιμασίας σε κάτι που όφειλαν να αποδοκιμάσουν. Επίσης υπερβολική επιδοκιμασία σε κάτι μπορεί να κακομάθει, να φθείρει, να καταστρέψει. Είναι πολύ σημαντικό να μελετήσουμε τις συμπεριφορές που επιλέγουμε γιατί συχνά παίρνουμε στάση αποδοκιμασίας σε κάτι που για να το καταλάβουμε χρειάζεται να το επιδοκιμάσουμε. 

Σωστή στάση, είναι απαραίτητη για σωστή κατανόηση. Πολλοί άνθρωποι, για παράδειγμα, μπορεί να αποδοκιμάζουν για καιρό ένα συγκεκριμένο τρόπο δουλειάς, και αυτό τους κάνει να σταματάνε να αναπτύσσονται, ενώ, ίσως, μέχρι τότε να τα πήγαιναν περίφημα. Και αρχίζουν να καταλαβαίνουν ξανά μόνο όταν αλλάξουν τη στάση τους. Ακόμη υπάρχουν θέματα που τα καταλαβαίνουμε μόνο αν υιοθετήσουμε μια αρνητική στάση. Όχι φυσικά να πέσουμε στην παγίδα να ταυτιστούμε με το αρνητικό συναίσθημα που συνάπτεται με την αρνητική στάση. Έχουμε πολλά αρνητικά συναισθήματα επειδή δεν έχουμε επαρκή αρνητική στάση απέναντί τους ώστε να τα εξαφανίζουμε εκ τη γεννέση τους. Ίσως ακούγεται παράδοξο, αλλά, για παράδειγμα, είναι καλό να είμαστε αρνητικοί απέναντι στο θυμό, να κρατάμε απόσταση και όταν δείχνει να μας κυριεύει να τον απορρίπτουμε. 

Κυνηγάμε και ψάχνουμε απεγνωσμένα "θέση" και "πρεστίζ". Να δείξουμε στους άλλους ποιοι είμαστε και να αποκτήσουμε σεβασμό και καθιέρωση. Η κοινωνία είναι δομημένη έτσι ώστε ένα πρόσωπο που έχει κάποια θέση σεβασμού, να αντιμετωπίζεται με μεγάλη αβροφροσύνη. Κάποιος, αντίστοιχα, χωρίς "θέση" να πετάγεται εκτός κοινωνίας με τις κλωτσιές. Και φυσικά αν η "θέση" δεν αναγνωρίζεται από τους άλλους δεν είναι καθόλου θέση. Εσωτερικά μπορεί να είμαστε δίνες μιζέριας και μικροπρέπειας και έτσι αν εξωτερικά είμαστε μια αναγνωρίσιμη φιγούρα σημαίνει μέγιστη ικανοποίηση για τα "εγώ" μας. Όλη αυτή η ψευδαίσθηση της κοινωνικής θέσης, γίνεται αιτία επιθετικότητας, σαν το κοτόπουλο που χτυπάει με το ράμφος το ξερό αγρόκτημα. Και αυτή η επιθετικότητα δεν είναι παρά μάσκα στην πραγματική αιτία, το φόβο. 

86. Ερώτηση: Τι είναι τελικά ο φόβος; Είναι κάτι έμφυτο;

Ο φόβος είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της ζωής μας. Ένας νους που φοβάται, ζει σε παραζάλη, υπό συνεχή διαστρέβλωση και επιθετικότητα. Δεν τολμάει να κάνει ούτε μισό βήμα μακριά από τα καλούπια της σκέψης του και αυτό γεννάει με τη σειρά του υποκρισία. Ότι όμως και να κάνουμε αν δεν απαλλαγούμε από τους φόβους μας, θα ζούμε πάντα στις σκιές της σπηλιάς. 

Υπάρχουν δύο ειδών φόβοι: ο φυσικός φόβος, έμφυτος από τα ζωώδη μας ένστικτα. Και υπάρχει και ο ψυχολογικός φόβος, που δείχνει "άπειρος", όμως μπορούμε να τον ελέγξουμε. Το να δούμε τον ψυχολογικό μας φόβο, μας βοηθάει να δούμε που απλώνεται ο ζωώδης φόβος, όμως δεν μπορούμε να κάνουμε το ανάποδο, δεν θα μας βοηθήσει ποτέ. Γνωρίζουμε ποιοι είναι οι φόβοι μας: να μην έχουμε αρκετά για επιβίωση, να χάσουμε την κοινωνική μας θέση, να χάσουμε "πρόσωπο", να χάσουμε το "αξιαγάπητο" από κάποιο πρόσωπο που μας ενδιαφέρει, ακόμα, τι θα συμβεί στο άμεσο ή μακρινό μέλλον, το πότε θα πεθάνουμε... Αμέτρητοι φόβοι μας καταδυναστεύουν. Και τι κάνουμε για τους φόβους; Όταν μιλάμε για θάνατο "χτυπάμε ξύλο" ή "φτύνουμε τον κόρφο μας" ή κοιτάζουμε τον ουρανό προσευχόμενοι. Προσπαθούμε να τρέξουμε μακριά από το φόβο, αλλά το να τρέξουμε μακριά του δεν καταφέρνουμε τίποτα, αντίθετα, ο φόβος τρέχει μαζί μας και αυξάνεται. 

Μια από τις μεγαλύτερες αιτίες που προκαλούν φόβο, είναι ότι δεν θέλουμε να αντικρύσουμε τον εαυτό μας όπως είναι. Έτσι προτιμάμε να εξετάζουμε τον ιστό των αποδράσεων που έχουμε αναπτύξει για να απαλλαγούμε από αυτόν. Αν το μυαλό προσπαθεί να μεταφράσει, να εξηγήσει, να αναλύσει, να καταπιέσει, να υπερισχύσει του φόβου, τότε αρχίζει η προστριβή και η διαμάχη. Τότε ας ρωτήσουμε...

87. Ερώτηση: Τι είναι φόβος και πως αναδύεται;

Ακολουθώ ένα συγκεκριμένο τρόπο ζωής. Σκέφτομαι με συγκεκριμένο σχέδιο. Έχω σίγουρες, ασφαλείς αντιλήψεις και δόγματα και δεν θέλω όλα αυτά τα πρότυπα της ύπαρξής μου να ενοχληθούν γιατί έχω όλες τις ρίζες των "εγώ" μου θαμμένες εκεί. Η οποιαδήποτε ενόχληση μου προκαλεί δυσαρέσκεια, γιατί η ενόχληση διεγείρει την αμφισβήτηση, παράγει την κατάσταση του αγνώστου και το άγνωστο δεν μου αρέσει. Αν αποχωριστώ από οτιδήποτε γνωρίζω και πιστεύω, θέλω λεπτομέρειες και σιγουριά για την καινούρια κατάσταση στην οποία πηγαίνω (και ως φαύλος κύκλος, η νέα κατάσταση, εφόσον παραμένω γαντζωμένος στις παλιές μου αντιλήψεις, δεν θα διαφέρει και πολύ από την παλιά). Έτσι τα εγκεφαλικά κύτταρα έχουν φτιάξει το πλαίσιό τους, βάση των σίγουρων αντιλήψεων και αρνούνται να ξαναφτιάξουν καινούριο σχέδιο που μπορεί να είναι αβέβαιο. Αυτή η κίνηση από το γνωστό στο άγνωστο είναι αυτό που λέμε φόβος. Στη συγκεκριμένη στιγμή, εδώ και τώρα, συζητάμε και είμαστε ήρεμοι. Δεν φοβόμαστε στο παρόν, τίποτα δεν μας απειλεί. Αλλά πέρα από την τωρινή στιγμή, υπάρχει ένα βαθύ υπόστρωμα του μυαλού, που σκέφτεται τι θα συμβεί στο μέλλον και ανησυχεί, ή μήπως κάτι έρθει από το παρελθόν και με τιμωρήσει. 

Έτσι αν έχουμε αρρωστήσει, ας πούμε, πριν πέντε χρόνια, το μυαλό αρχίζει: πρόσεχε μην αρρωστήσεις ξανά, πρόσεχε όχι ξανά τα ίδια, θα είναι κάτι πολύ άσχημο για σένα, και αυτός είναι φόβος. Ή, για παράδειγμα, όταν το μυαλό αρχίζει να παίζει ένα φιλμ μέλλοντος: πρόσεχε το μέλλον σου, μπορεί να είναι άσχημο και επικίνδυνο, έχεις κάτι τώρα αλλά μπορεί να το χάσεις σύντομα. Μπορεί να πεθάνεις, να χάσεις τη δύναμή σου ή την ικανότητα σου. 

Ταρατατζούμ, πρρρρρρρρρρρρρρ, κρρρρρρρρ, πιπ πιπ πιπ.
Κλαπ κλαπ κλαπ κλαπ κλαπ πρρρρρρρρρρρρρρρρρρ
(μουσική και ήχος από χειροκροτήματα και πορδές)

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ