ΣΧΟΛΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ (Μέρος 7ο), του Νίκου Τριανταφυλλόπολου

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΟΙΝΟΥ (συνέχεια)

43. Ερώτηση: Και πως θα δω αν δεν χρησιμοποιήσω το μυαλό μου;

Καλύτερα ρώτησε: "γιατί είμαι τόσο αναλυτικός"; Σε αυτό το σημείο δεν έχεις δει ακόμη, είσαι υπό την κυριαρχία αναλυτικών κατηγοριών και πιθανοτήτων. Δες τη ματαιότητα της υπερβολικής ανάλυσης και σταδιακά, πίσω από αυτό το παραβάν, θα διακρίνεις το δέντρο ως δέντρο, όχι ως αναλυτικό κομμάτι του περιοριστικού μυαλού σου. Η παρατήρηση δεν σημαίνει συσχετισμός με το μικροσκόπιο ενός επιστήμονα, σημαίνει πως είσαι εσύ το μικροσκόπιο και ο επιστήμονας μαζί, και μπροστά στο δέντρο αναδύεται η κοινή πηγή από όπου προέρχονται όλα. Η ανάλυση, υποδηλώνει μια υψηλή και αναπτυγμένη νοητική φυλακή. Και η επιλογή, τελικά, υποδηλώνει συμμόρφωση και προσδιοριστική συμπεριφορά.

44. Ερώτηση: Το να υπάρχει κάποιος είναι το ίδιο με το να βλέπει και να αγαπά;

Στις κοινωνίες μας τι σημαίνει κάποιος να "υπάρχει"; Σημαίνει κάτι λίγο. Να είναι δραστήριος. Να έχει έλεγχο και να ασκεί επιρροή. Να είναι επιθετικός. Θυμωμένος ή βίαιος. Όλοι αυτοί οι συσχετισμοί, του να υπάρχεις, μας οδηγούν σε ένα ερώτημα. Μπορεί ο άνθρωπος να αλλάξει; Η δομή και η φύση του ανθρώπου, πρέπει να αλλάξει. Ο τρόπος που ζει πρέπει να αλλάξει. Ο άνθρωπος έχει ζήσει με φρικαλεότητα, με αγριότητα, με απύθμενη παραπλάνηση, ψέμα, υποκρισία κλπ. Έχει τη χώρα του, την οικογένειά του, τα παιδιά του και αυτό είναι το αντικείμενο της ευθύνης του. Και δεν επιδέχεται καμία αλλαγή στο συγκεκριμένο μηχανικό τρόπο, που σκέφτεται, καμία παρέμβαση, έχει ένα κομμάτι υφάσματος που αρκεί για ένα ρούχο, τον τρόπο σκέψης του. Bρίσκεται σε συνεχή δυσαρέσκεια, ψάχνεται για λύση στις εξωτερικές καταστάσεις. Όμως το μυαλό δεν μπορεί να ακολουθήσει συγκεκριμένη πορεία για την ευτυχία.

Επίσης, χάνουμε ένα πολύ σημαντικό σημείο. Οφείλουμε να δώσουμε χώρο και να καταλάβουμε τι είναι ευχαρίστηση και τι είναι ευτυχία. Οι όροι αυτοί στις κοινωνίες μας, έχουν ανακατευτεί σε τέτοιο βαθμό ώστε να μην γνωρίζουμε τι είναι το ένα και τι το άλλο. Επιζητούμε ευχαρίστηση, έτσι κυνηγάμε ευχαρίστηση. Ολόκληρη η χαώδης καταναλωτική κοινωνία, βασίζεται στη χαοτική ευχαρίστηση. Όμως η ευχαρίστηση ανατρέφει φόβο, ανασφάλεια, αβεβαιότητα. Όταν αυτό το κατανοήσουμε δεν χρειάζεται καν να δώσουμε ορισμό για το τι είναι ευτυχία. Η ευτυχία αναδύεται, σαν πηγή. Ο διασκορπισμός, το γκρέμισμα, το κόψιμο αυτής της αλυσίδας, της επιφανειακής ευχαρίστησης και φόβου, είναι ο τρόπος να σταματήσουμε την κατασπατάληση της ενέργειας. Το ανυπέρβλητο εμπόδιο προς την ευτυχία είναι η δομή της κοινωνίας όπως τη φτιάξαμε. Να βλέπεις, να αγαπάς και να υπάρχεις είναι το ίδιο- είναι η ευτυχία.

45. Ερώτηση: Όλες οι επαναστάσεις, ή τουλάχιστον οι περισσότερες έγιναν με σκοπό την ελευθερία, όμως γιατί απέτυχαν;

Οι επαναστάσεις απέτυχαν, για τον ίδιο λόγο που απέτυχαν και οι θρησκείες, τα κοινωνικά συστήματα, η παιδεία, οι διαπροσωπικές σχέσεις, οι συνεταιρισμοί, οι θεσμοί κλπ. Διότι όλα αυτά είναι αποτέλεσμα του τι "βγάζουμε" από μέσα μας. Το κυρίαρχο "έξω" προέρχεται από το σύνολο των "μέσα". Έτσι αν δεν αλλάξουμε μέσα μας, αν ο άνθρωπος δεν σταματήσει να είναι πλεονέκτης, εγωκεντρικός, αλαζόνας, και όλα τα σχετικά, δεν πρόκειται να αλλάξει η κατάσταση που βιώνουμε ούτε σε διακόσια δισεκατομμύρια χρόνια.

Πριν χιλιάδες χρόνια ο άνθρωπος ντυμένος με φύλα δέντρου κρατώντας ένα πέτρινο τσεκούρι, περίμενε στη γωνία να χτυπήσει και να ληστέψει έναν άλλον άνθρωπο. Σήμερα ο άνθρωπος ντυμένος με ακριβά υφάσματα κρατάει ένα χαρτοφύλακα και περιμένει να χτυπήσει και να ληστέψει κάποιον άλλον άνθρωπο που κρατάει χαρτοφύλακα και είναι ντυμένος στην τρίχα. Από το κάρο περάσαμε στο αεροπλάνο, και λοιπόν; Τι έχει αλλάξει; Μόνο το εξωτερικό περίβλημα. Μόνο το μέηκ-απ. Μέσα μας παραμένουμε το ίδιο σαθροί, το ίδιο εγωκεντρικοί, το ίδιο φιλοπόλεμοι το ίδιο ανταγωνιστικοί. Είναι τόσο φανερό πια, πως η μοναδική επανάσταση που θα ριζώσει και θα αλλάξει τον κόσμο είναι η εσωτερική ατομική επανάσταση. Τίποτε άλλο.

Αλλάζοντας το μέσα θα αλλάξουν οι σχέσεις μας με τους άλλους, θα αλλάξει ο κόσμος. Πολλοί άνθρωποι αγανακτούν, και δηλώνουν την απέχθειά τους για το σύστημα, είναι έτοιμοι να επαναστατήσουν και αυτό από μόνο του είναι καλό. Όμως η εξέγερση δεν σημαίνει ελευθερία. Η ελευθερία, έρχεται μόνο όταν κάποιος βλέπει και ενεργεί ανάλογα. Το να βλέπεις σωστά, είναι η σωστή δράση. Η ελευθερία, είναι μια κατάσταση, που έρχεται από μέσα μας. Μια κατάσταση του μυαλού, και όχι η απελευθέρωση από κάτι. Γιατί αυτή η απελευθέρωση από κάτι, θα φέρει κάποιο άλλο σχέδιο, κάποια άλλη απομίμηση, ένα άλλο μέηκ-απ, που θα καλύπτει τον εγωκεντρισμό του ανθρώπου και δεν θα αλλάζει ουσιαστικά την υπόστασή του, δεν θα τον κάνει να πετάξει από πάνω του τα δεσμά που τον έκαναν να επαναστατήσει, θα δημιουργήσει άλλα δεσμά, καινούρια, πιο ισχυρά και ο άνθρωπος τελικά θα παραμείνει το ίδιο δέσμιος και θα κρατήσει όλα του τα άσχημα στοιχεία. Έτσι η ελευθερία, σημαίνει να αμφιβάλεις και να αναζητάς την αλήθεια, να είσαι ακμαίος, δραστήριος, ορμητικός. Αλλά αυτή η ελευθερία συνεπάγεται να είναι κάποιος εντελώς μόνος, χωρίς ηγεσία, εξουσία και δόγμα.

46. Ερώτηση: Ποια η διαφορά μοναξιάς και μοναχικότητας;

Οι περισσότεροι από εμάς δεν είναι ποτέ μόνοι εσωτερικά. Είμαστε γεμάτοι από αναμνήσεις, εικόνες του χτες, καταστάσεις που βιώσαμε και μας άρεσαν ή όχι, όλη αυτή η ακατάσχετη φλυαρία του μυαλού. Το να σκοτώσεις και να θάψεις το παρελθόν, σημαίνει να είσαι μόνος. Όταν είσαι εντελώς μόνος, ένα άτομο που δεν ανήκει σε καμία οικογένεια, έθνος, κουλτούρα, θρησκευτικό κίνημα, υπάρχει η αίσθηση ότι είσαι ξένος, ακόμη και παρείσακτος. Ο άνθρωπος που είναι μόνος, με τον τρόπο που περιγράψαμε, είναι άδολος, απλοϊκός. Αυτή η απλοϊκότητα όμως, είναι που απελευθερώνει το μυαλό από τη δυστυχία.

Κουβαλάμε το φορτίο από εικόνες που δημιουργήσαμε, μέσω της παιδείας, μέσω των λόγων άλλων ανθρώπων, μέσω των δικών μας περιοριστικών αντιδράσεων και συμφορών. Το να αποχωριστούμε με αυθορμητισμό όλες αυτές τις εικόνες, σημαίνει να είμαστε δημιουργικά μόνοι, και το μυαλό που είναι μόνο, δεν είναι μόνο άδολο, είναι νεανικό επίσης, ανεξαρτήτου βιολογικής ηλικίας. Μόνο ένα τέτοιο μυαλό, μπορεί να δει τι είναι αλήθεια, και να απελευθερωθεί, από τις λέξεις που προσπαθούν να το περιγράψουν. Σε αυτήν τη μοναχικότητα, ξεκινάς και βλέπεις την ανάγκη του να ζεις όπως είσαι, χωρίς ταμπέλες, χωρίς να σκέφτεσαι πως ήσουνα, χωρίς να έχεις αρπαχτικές προσδοκίες. Έτσι "ξεσκαρτάρεις" τους φόβους, τις φτηνές δικαιολογίες, τις επικρίσεις και τις μομφές προς τους άλλους. Ζεις όπως είσαι. Ζεις κάτι ενδόμυχα, άρα το αγαπάς. Να μην δεχόμαστε ποτέ να ριζώνει μέσα μας ζηλοφθονία, κακία, ανησυχία. Πρέπει να ενδιαφερθούμε προσωπικά για το ξερίζωμα των κακών σπόρων, όχι να καταριόμαστε ή να το κριτικάρουμε. Έτσι ξεκινάμε να αγαπάμε τον εαυτό μας. Δεν είναι ότι αγαπάμε τη ζήλεια και το φθόνο όταν τα δούμε, είναι ότι αρχίζουμε να αγαπάμε την ενατένιση και έτσι ξεκαθαρίζει η ομίχλη της άγνοιας.

47. Ερώτηση: Μπορούμε όταν είμαστε απομονωμένοι όμως, να νιώσουμε ελευθερία;

Ελευθερία δεν σημαίνει να απομονωθείς από κάτι. Αυτή η απομόνωση δύναται να μεταλλαχθεί ξανά σε φόβο: "Να μην πληγωθούμε από κάτι, να μην αντιμετωπίσουμε κάτι που αργότερα θα μας απογοητεύσει, να μην ερχόμαστε σε επαφή με καταστάσεις που δοκιμάζουν τα όριά μας".

Ούτε η φυγή σε κάποιο άλλο μέρος είναι ελευθερία. Σε όλα τα μέρη του πλανήτη, υπάρχει ανταγωνισμός, ζήλεια, φόβος, ανησυχία. Για να το θέσω διαφορετικά. Από την ώρα που αρχίζεις να ταξιδεύεις από ένα μέρος σε ένα άλλο, έχεις αρχίσει και να ταξιδεύεις από τις άσχημες συνήθειές σου; Αν όχι, είναι σαν να μην ταξίδεψες ποτέ. Όταν περνάς από ένα καινούριο μέρος, στέκεσαι για λίγο να δεις γύρω σου; Αν όχι, είναι σαν να μην πέρασες ποτέ από εκείνο το μέρος. Όταν επισκέπτεσαι έναν ιερό τόπο ή έναν τόπο με ξεχωριστή ομορφιά, έχεις σταματήσει τις αρνητικές σκέψεις σου; Αν όχι, είναι σαν να μην το επισκέφτηκες ποτέ. Όταν αποκηρύσσεις τα πράγματα που δεν ανέχεσαι πια, έχεις κάνει χώρο μέσα σου για καινούρια πράγματα; Αν όχι, τότε με κάποιο τρόπο θα είσαι και πάλι δέσμιος.

Αν προσπαθείς να τηρήσεις το νόμο, χωρίς την αλήθεια, είναι μια φανταχτερή επίδειξη, μια υποκρισία. Η ελευθερία, (όπως η αγάπη και η γνώση), είναι στην ουσία της ένα θεικό δώρο. Αν την επιθυμήσεις, ίσως να μην έρθει ποτέ. Αν την διώξεις, δεν πρόκειται να φύγει ποτέ. Είναι μια έκσταση χωρίς έλεγχο, είναι θεϊκή αρμονία. Κάποιος μπορεί να ζει μέσα στα πλούτη φυλακισμένος σε έναν επίχρυσο πύργο. Κάποιος άλλος μπορεί να ζει σε ένα σκοτεινό κελί και να είναι ελεύθερος.

48. Ερώτηση: Το μυαλό λοιπόν έχει δημιουργήσει όλες αυτές τις άσχημες καταστάσεις που βιώνουμε;

Το πρόβλημα δεν είναι το μυαλό, είναι η ανικανότητά μας να το τιθασεύουμε, να το κατευθύνουμε, να το αναπτύσσουμε και να παίρνουμε τους καλύτερους από τους καρπούς του. Το μυαλό, είναι κόλαση ή παράδεισος, κήπος ή βάλτος. Εξαρτάται πλήρως στο τι θα επικρατήσει στο μυαλό. Η απάντηση έρχεται δια μέσου ερώτησης: "Ποιος κατέχει και ποιος κατευθύνει το μυαλό"; Το μυαλό δείχνει να έχει μια ορισμένη δυναμική. Χωρίς αμφιβολία η τωρινή κατάστασή του, δείχνει να είναι αποτέλεσμα, σύνολο του παρελθόντος. Και παρελθόν σημαίνει κάτι νεκρό. Αντί λοιπόν να επιλέγουμε να ζούμε με κάτι πεθαμένο, τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή να το εκπαιδεύσουμε. Μπορεί μεν να είναι προγραμματισμένο με τις εικόνες του παρελθόντος όμως έχει πάντοτε την ικανότητα επανεκπαιδεύσης, μια ικανότητα που είναι εκεί και την έχουμε ξεχάσει. Το μυαλό δεν είναι ένα φιλμ, που το παρακολουθήσαμε και το γυρίζουμε πίσω στο ράφι, στην ταινιοθήκη. Ακόμη βαθύτερα, το μυαλό αρέσκεται στο να το χρησιμοποιούμε σαν παιχνίδι, να το ανανεώνουμε και να το χρησιμοποιούμε ως εργαλείο επίγνωσης, ως εργαλείο βαθιάς έκστασης. Όμως, δυστυχώς, ελάχιστοι άνθρωποι το χρησιμοποιούν με αυτόν τον τρόπο, η συντριπτική πλειοψηφία, το κρατάει, ημι-ανεπτυγμένο, σκοτεινό, το δουλεύει σα μηχανή, το αφήνει να φθείρεται, να περιφέρεται χωρίς στόχο.

Το μυαλό μπορεί να είναι ένα θαυμάσιο κόσμημα, μπορεί όμως και να είναι ένα φθαρμένο υλικό. Εκτελεί τις εργασίες του, σύμφωνα με το σχέδιο που κάποιος του βάζει. Για να γυρίσει στην πρωταρχική του αγνή κατάσταση και να επιτευχθεί ο καθαρισμός του δεν μπορεί να το κάνει κανείς άλλος παρά μόνο εμείς. Αν στον κόσμο, σε αυτό που λέμε πραγματικότητα, επικρατεί χάος, προβλήματα, συνεχής φόβος, είναι γιατί όλα ξεκίνησαν να συναθροίζονται στο μυαλό του καθενός και έπειτα ξεπήδησαν στην εξωτερική πραγματικότητα. Αν δεν ξεριζώσουμε αυτό που επικρατεί στο μυαλό μας, πως θα ξεριζώσουμε τα προβλήματα που δείχνουν ανυπέρβλητα έξω; Όλοι οι μηχανισμοί του μυαλού μπορούν να αλλάξουν και το πιο ελπιδοφόρο και σημαντικό είναι ότι μπορούμε να το τροφοδοτήσουμε με νέα εμπειρία-παρατήρηση-δράση. Όποιες και να είναι οι εξωτερικές επιδράσεις.

49. Ερώτηση: Είναι το μυαλό το πεδίο της γνώσης μας;

Αν θεωρήσουμε πως το μυαλό είναι το πεδίο της γνώσης μας, δεν θα υπάρχει καμία γνώση, αφού κρατάμε το μυαλό μηχανικό και ακάθαρτο. Σταδιακά θα επέρθει περισσότερο χάος και διαμάχη. Γινόμαστε εχθροί των άλλων και εχθροί του εαυτού μας, και σε ένα τέτοιο πεδίο, φυσικά δεν έχουμε κανένα όφελος ούτε από τους άλλους αλλά ούτε από τους εαυτούς μας. Υπάρχουν πολλά εμπόδια: φόβος, ζήλεια, επιθετικότητα, εγωκεντρικότητα, ανταγωνισμός, λάθος εκτιμήσεις, μηχανικές προβολές κλπ. Πουθενά χώρος για αγάπη και ομορφιά. Πως γίνεται λοιπόν, στις σύγχρονες κοινωνίες που δια μέσου της τεχνολογίας θα μπορούσαν υποθετικά να λυθούν όλα τα προβλήματα διαβίωσης εμείς να γινόμαστε όλο και πιο δυστυχισμένοι; Πως είναι δυνατόν να παραμένουμε αδιάφοροι με το μυαλό μας, να επιτρέπουμε να συσσωρεύει σκουπίδια, και να χτίζουμε την πνευματική μας φυλακή;

Αφήνουμε όλες τις νευρώσεις μας να εξαπλωθούν και όταν αυτές οι νευρώσεις έχουν πια κυριεύσει τον κόσμο τότε ψάχνουμε να δούμε ποιος θα μας βγάλει από εδώ. Η δυνατότητα για εσωτερική αναζήτηση και βελτίωση είναι μια ικανότητα που υπάρχει όσο υπάρχει και ο χρόνος που μας δίνεται σε αυτή τη ζωή και αυτή τη δυνατότητα την αφήνουμε να σκοτεινιάσει και να μαραζώσει. Ύστερα θα αναρωτηθούμε: "μα γιατί η ζωή μας δείχνει να μην έχει νόημα";

Οι άνθρωποι είμαστε ένας λάκκος χωρίς πυθμένα, ένας συνδυασμός με αναρίθμητους κωδικούς, ατελείωτες αντιδράσεις και παρορμήσεις. Είμαστε τελικά προιόντα εξέλιξης ή έχουμε χαθεί σε ένα λαβύρινθο μιας δικής μας ειδικής ψυχολογίας, μιας ψυχολογίας συσσωρευμένων αρχών και κανόνων από τα βάθη των αιώνων; Στην ουσία εμπλουτίζουμε το "είναι" μας, με περισσότερους περιορισμούς. Ακούγεται οξύμωρο, όμως το μυαλό δεν είναι οξύμωρο από τη φύση του; Μπροστά μας συνεχώς εμφανίζονται μηχανισμοί, σχήματα, σχέδια προκαθορισμένα, συμπεριφορές προκαθορισμένες. Είμαστε στα αλήθεια ελεύθεροι; Η απάντηση αντλείται από τη ζωή μας: Δύναται να είμαστε ελεύθεροι μόνο από τους περιορισμούς μας. Και αυτοί είναι αμέτρητοι.

Ταρατατζούμ, πρρρρρρρρρρρρρρ, κρρρρρρρρ, πιπ πιπ πιπ.
Κλαπ κλαπ κλαπ κλαπ κλαπ πρρρρρρρρρρρρρρρρρρ
(μουσική και ήχος από χειροκροτήματα και πορδές)

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ